Saini e Alu i luga
Va'a i se malaga polar

Fa'asaienisi tipiloma

Tulaga: Sologa
Tusi i lalo

O le ISC o lo'o i ai se talafaasolopito umi ma le tamaoaiga o le auai i le tipiloma fa'asaienisi, e aofia ai i ana fa'alapotopotoga muamua ICSU (International Council for Science) ma (International Social Science Council) ISSC.

tua

Ua leva ona fausia e le Saienisi sootaga faava-o-malo, e mafai ai ona galulue faatasi ma su'esu'e, a'o tautua foi i mea tau polokiki ma le tamaoaiga. I aso nei, ua faʻateleina le fesoʻotaʻi ma le tipiloma i le lotolotoi o suiga faʻatekinolosi, suiga malosi o le lalolagi, ma le faʻamautuina o le saienisi i se lalolagi faʻateleina tele.

A'o fa'atupula'ia feeseesea'iga i le mauaina o fa'asaienisi, e fa'apena fo'i ona fa'atupu fe'ese'esea'iga ona o le fa'apopoleina, fa'amatalaga sese, ma fete'ena'iga. O lo'o fa'atupula'ia le tipiloma, fa'atasi ai ma le tele o tagata fa'atino eseese - e aofia ai 'a'ai, fa'apotopotoga, ma fa'asaienisi fa'asaienisi - ma le fa'atupulaia o matafaioi mo saienitisi ma faufautua fa'asaienisi i le fa'atalanoaina o lu'itau o le lalolagi.

Ole matafaioi tulaga ese a le ISC ile tipiloma faasaienisi

O le tipiloma fa'asaienisi e tele ona itu ma o le ISC e tele fa'auiga fa'asaienisi e aofia ai vaega autu e lima: 

1. Fa'atupuina o fa'atalanoaga tutusa i mataupu o popolega i le lalolagi

E ta'alo le ISC se matafaioi taua in faafaigofieina aofia ai ma tutusa talanoaga i mataupu o le lalolagi, faʻalauteleina le faʻasoaina o le malamalama, faʻaleleia le malamalama faʻatasi i mataupu e manaʻomia ai gaioiga faʻatasi i le lalolagi atoa, ma fesoasoani e faʻaitiitia le faʻaogaina o le malamalama e mafai ona faʻalavelaveina le gafatia o atunuu e auai i totonu ma fa'aaafia le pulega o le lalolagi. O lenei mea e sili ona mataʻutia e uiga i mataupu fou ma faʻaalia - mo se faʻataʻitaʻiga, i tekinolosi faʻalavelave, lea e faʻaalia ai suiga vave ma faʻalavelave fou ma avanoa. 

faataitaiga: Fa'asaienisi fa'aoga i totonu o le Feagaiga o Auupega Fa'aola 

2. Si'itia le galulue fa'asaienisi fa'ava-o-malo ma le tutusa

O le ISC na te siamupini le tatala, faʻatasi ma le tutusa i le saienisi, aemaise lava i le malamalama o le le tutusa tomai faʻasaienisi ma avanoa i le va o atunuʻu.

O lo'o fa'atalanoaina ai fo'i lu'itau o lo'o tula'i mai i le fa'atauva'a o tu'inanauga ma fe'ese'esea'iga, lea e masani ona o'o atu ai i atugaluga fa'atupula'ia i le saogalemu o su'esu'ega. O lenei fa'amatalaga e fa'aleagaina ai le galulue fa'asaienisi fa'ava-o-malo ma le avanoa e fa'aogaina ai le fa'asaienisi e fa'ailoa ai tali fa'alelalolagi ma fa'asaienisi ose manuia lautele lautele.

E fautuaina e le ISC le avanoa tutusa i le galulue faʻasaienisi, malamalama ma faʻamatalaga faʻamatalaga, aʻo galue e faʻaitiitia le faʻaoga sese poʻo le faʻapolokiki o suʻesuʻega i se auala e faʻamuamua ai le tutusa, manino, ma le saʻo.

faataitaiga: Lagolagoina faasaienisi i taimi o faigata

3. Uunaia le pulea lelei o tekinolosi fa'alavelave

O lo'o fa'alauiloa e le ISC le fa'atonuga lelei o tekonolosi fa'atupu, e pei o le atamai fa'apitoa, biology synthetic, ma le geoengineering. E faʻaleleia lona aapa atu i le lalolagi atoa ma tomai, e mafai e le ISC faafaigofie felafolafoaiga a le tele o atunuu e foia ai le va o le pulega ma le lagolagoina o le atinaʻeina o tulafono faatonutonu e faʻamautinoa ai o atinaʻe i le faasaienisi ma tekinolosi lagolago. tutusa atina'e gafataulimaina ma fa'aitiitia tulaga lamatia o le fa'aoga sese po'o a'afiaga leaga e le'i fuafuaina.  

faataitaiga: Iloiloina o le sauni o atunuu e faʻaaogaina AI i le saienisi

4. Lagolagoina le puipuiga o tagata lautele o le lalolagi

E taua tele le sao a le ISC i le puipuia o tagata lautele o le lalolagi, e pei o le siosiomaga, sami ma polar regions, e ala i le faʻamalosia o suʻesuʻega ma le galulue faʻasaienisi ma faʻalauteleina le filemu, saogalemu, tutusa sao ma le fa'aaogā tatau.

faataitaiga: 5th International Polar Tausaga 2032-2033 

5. Fa'amalosia feso'ota'iga fa'asaienisi ma faiga fa'avae ma tu'uina atu fautuaga fa'asaienisi e fa'ailoa ai faiga fa'ai'uga

O le ISC o lo'o avea ma faufautua fa'asaienisi fa'alagolago i fa'alapotopotoga tu'ufa'atasi ma tu'ufa'atasiga o fa'alāpotopotoga e ala i le fa'apotopotoina ma le tu'uina atu o fa'amatalaga fa'asaienisi fa'apitoa i felafolafoaiga ma feutanaiga a malo. E fa'amautinoa ai o va'aiga eseese e saofagā i le atina'eina o le malamalama fa'atasi ma le fa'atulagaina o fofo i fa'afitauli ogaoga o le lalolagi. 

O le ISC fo'i e fa'atatau i lona poto masani i le fa'atulagaina o fautuaga fa'asaienisi i tulaga fa'ava-o-malo e lagolago ai le mamanu, fa'avaeina ma le fa'atinoina o faiga o fautuaga fa'asaienisi. 

faataitaiga: UN Group of Friends on Science for Action

Gaoioiga ma aafiaga

Vaega faufautua

Tala fou manatu uma

tala
18 2025 Setema - 7 min faitau

Ua fa'aaogaina e le Komiti Faufautua Fa'asaienisi UN se fa'amatalaga mata'ina i luga o le Open Science

Aoao atili A'oa'o atili e uiga i le UN Scientific Advisory Board ua fa'aaogaina fa'amatalaga iloga ile Open Science
tesi
15 Iulai 2025 - 4 min faitau

Faʻamalosia le tipiloma faʻasaienisi: Fausiaina o le malosi o le STI i misiona a Aferika i le UN

Aoao atili A'oa'o atili e uiga i le Fa'amalosia o le tipiloma fa'asaienisi: Fausiaina o le agava'a STI i misiona a Aferika i le UN
tesi
21 Me 2025 - 5 min faitau

Le ISC i le 2025 STI Forum: siitia le faasaienisi i talanoaga faiga faavae a le lalolagi

Aoao atili A'oa'o atili e uiga ile ISC ile 2025 STI Forum: si'itia le saienisi ile fa'atalanoaga o faiga fa'avae

Mea o lo'o lumana'i ma mea ua tuana'i

mea na tutupu
25 Mati 2025 - 26 Mati 2025

Fa'atalanoaga fa'a-faife'au i le lalolagi atoa i fa'asaienisi tipiloma

Aoao atili A'oa'o atili e uiga ile Global ministerial dialogs on science diplomacy

Vaega o poloketi

Anne-Sophie Stevance

Anne-Sophie Stevance

Ofisa Sinia Saienisi, Ulu o le Vaega

Fono Faasaienisi Fono

Anne-Sophie Stevance
Kaperielu Ivan

Kaperielu Ivan

Ofisa Fa'apa'aga ma Sui Usufono

Fono Faasaienisi Fono

Kaperielu Ivan

Saini i la matou nusipepa

Tusi i le ISC masina e maua ai fa'amatalaga autu mai le ISC ma le lautele o le sosaiete fa'asaienisi, ma siaki a matou nusipepa fa'apitoa i luga ole Open Science, United Nations, ma isi mea.

galu